UPDATE: Έφυγε από τη ζωή ο Γιάννης Τσεκλένης

Ο Γιάννης Τσεκλένης, ο σχεδιαστής που έκανε γνωστή την Ελλάδα στα πέρατα του κόσμου, που «ζωγράφισε» μοναδικά pattern, ο σχεδιαστής που μέχρι και σχολικές ποδιές είχε υπογράψει (ποιο κορίτσι δεν ήθελε να φορέσει στολή Τσεκλένη από το Μινιόν;) έφυγε από τη ζωή στα 83 του χρόνια.

Το στρατηγείο του Winston Churchill, έγινε ξενοδοχείο!

Πρωτοπόρος Έλληνας σχεδιαστής, θεωρείται ως ένας από τους κορυφαίους σχεδιαστές μόδας του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα, με παρουσία από το 1965 ως το 1991, σε περισσότερες από 30 χώρες, με τις δημιουργίες του να πωλούνται σε ονομαστά. Ο Γιάννης Τσεκλένης ήταν ο σχεδιαστής που δημιούργησε δικά του pattern, εμπνευσμένα από ελληνικά παραδοσιακά ξυλόγλυπτα έργα ζωγραφικής ιμπρεσιονιστών ζωγράφων, κινεζικά έργα τέχνης, έντομα, κινούμενα σχέδια, αρχαία ελληνικά αγγεία, βυζαντινά χειρόγραφα, αφρικάνικα, ισπανικά, ρωσικά έργα τέχνης, εραλδικά σύμβολα. Ήταν αυτός που δεν περιορίστηκε μόνο στη δημιουργία ξεχωριστών κολεξιόν αλλά ασχολήθηκε πολύ δυναμικά με το σχεδιασμό εσωτερικών χώρων αυτοκινήτων, αεροσκαφών και ξενοδοχείων ενώ από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 και τη δεκαετία του 1980, υπέγραφε με τη φίρμα TSEKLENIS στολές εργασίας, κάλτσες, βαλίτσες, καθώς και μια σειρά από οικιακά προϊόντα, όπως λευκά είδη, υφάσματα διακόσμησης εσωτερικών χώρων και επίπλων, πλακάκια τοίχου και δαπέδου κ.λπ. Τα τελευταία χρόνια ασχολείτο αποκλειστικά με τον σχεδιασμό και την ανακαίνιση ξενοδοχείων, πολυτελών κατοικιών αλλά και μέσων μαζικής μεταφοράς.

Για το σπουδαίο έργο του έχουν γράψει και αναφερθεί, παγκοσμίως κορυφαίοι συντάκτες μόδας. Αξίζει να σημειωθεί ότι το σύνολο των συλλογών του, από το 1997, το έχει δωρίσει στο Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα «Β. Παπαντωνίου» ενώ έργα που φέρουν την υπογραφή του, παρουσιάστηκαν σε πολλές αναδρομικές εκθέσεις, όπως και στην πρόσφατη «Tseklenis, Τα χρόνια της μόδας» στο Ναύπλιο. Για το 2020, ετοίμαζε μια ακόμα μεγάλη αναδρομική έκθεση που θα πραγματοποιηθεί από τους φορείς που την είχαν αναλάβει στο τέλος του χρόνου.

Σύμφωνα με τη Wikipedia, o Γιάννης Τσεκλένης γεννήθηκε στην Αθήνα, στις 6 Νοεμβρίου 1937. Ήταν γιος του Κώστα Τσεκλένη από τον Πύργο και της Μελανίας Παστιρματζή με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη. Μεγάλωσε και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην Αθήνα, αρχικά στο Κολλέγιο Αθηνών και στη συνέχεια αποφοίτησε από τη Σχολή Μωραΐτη. Το 1960 παντρεύτηκε την Άσπα Πεσμαζόγλου και το 1963 απέκτησαν τον γιο τους, τον Κωνσταντίνο Τσεκλένη, εννοιολογικό καλλιτέχνη και κινηματογραφιστή. Χώρισαν δύο χρόνια μετά και ο Γιάννης Τσεκλένης το 1976 παντρεύτηκε τη δεύτερη σύζυγό του, Έφη Μελά πρώην μοντέλο και Μις Ελλάς 1954, με την οποία ήταν μαζί μέχρι σήμερα.

Σε ηλικία 15 ετών άρχισε να εργάζεται στην οικογενειακή επιχείρηση εμπορίας υφασμάτων, όπου απέκτησε πολύτιμη εμπειρία, ενώ ταυτόχρονα εξασκούσε τις ικανότητές του στη ζωγραφική και το σχέδιο. Το 1961, σε ηλικία 24 ετών, ίδρυσε τη δική του διαφημιστική εταιρεία, τη Spectra Advertising, και ανέλαβε τις διαφημιστικές εκστρατείες μεγάλων πολυεθνικών, αλλά και ελληνικών εταιρειών, όπως η Metaxa, η General Motors και η Aegean Mills. Το 1962 και το 1964 αντίστοιχα, ο Γιάννης Τσεκλένης ασχολήθηκε με τον σχεδιασμό και τη διακόσμηση των εσωτερικών χώρων για τους επίσημους εορτασμούς των γάμων της πριγκίπισσας Σοφίας της Ελλάδας με τον Χουάν Κάρλος της Ισπανίας και της Άννας-Μαρίας της Δανίας με τον τότε βασιλιά Κωνσταντίνο Β’ της Ελλάδας.

Ο Αριστοτέλης Ωνάσης ήταν το θέμα της συλλογής “Cartoons” του Γιάννη Τσεκλένη, 1972. Το 1963, έκανε έκθεση με τους πίνακες και τα σχέδια του στον χώρο τέχνης “Αρχιτεκτονική”, στην Αθήνα. Το 1965, σε ηλικία 28 ετών, ανέλαβε τη διεύθυνση της οικογενειακής επιχείρησης υφασμάτων και αργότερα, τον ίδιο χρόνο, συνεργάστηκε με τον Έλληνα σχεδιαστή μόδας Ντίμη Κρίτσα, σχεδιάζοντάς του τα υφάσματα για τη συλλογή του. Η παρουσίαση της συλλογής είχε τεράστια επιτυχία τόσο στην Αθήνα όσο και στη Νέα Υόρκη. Όλες οι δημιουργίες τους, μαζί με 5.000 μέτρα υφάσματος, αγοράστηκαν από την Elizabeth Arden. Το 1966, παραχώρησε στην αμερικανική εταιρεία Puritan Fashions Corporation, την άδεια χρήσης των συλλογών του.

Η Bernadine Morris, έγραφε τότε στους New York Times ότι “… πολλά από τα ρούχα του Γιάννης Τσεκλένης ξεχώρισαν, από τα σχέδια με τις αναφορές που είχαν σε αρχαίες πηγές, όπως ένα μινωικό χταπόδι και ένα Κορινθιακό αγγείο … “. Αυτό ήταν που τον ώθησε να δημιουργήσει τη δική του επιχείρηση για ενδύματα μόδας. Από το 1967 είχε ήδη μια αλυσίδα καταστημάτων πώλησης των δημιουργιών του (Boutique TSEKLENIS) στην Ελλάδα και από το 1968 μια μικρή επιχείρηση κατασκευής ενδυμάτων στην Αθήνα. Ήταν η χρονιά που παραχώρησε την άδεια χρήσης στην Berketex στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ η αμερικανική εταιρεία Celanese τον προσέλαβε για να σχεδιάσει πλεκτά υφάσματα για 10 κατασκευαστές στη Γερμανία. Το 1969, την άδεια για τις δημιουργίες του, έδωσε στη David Crystal Inc στις ΗΠΑ. Εκείνη τη χρονιά, ήταν ο πρώτος Έλληνας σχεδιαστής μόδας που δημιούργησε μια συλλογή από ανδρικά ενδύματα στην Ελλάδα, κυρίως για να πωλούνται στις μπουτίκ του.

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970, ο Γιάννης Τσεκλένης συνέβαλε με πάθος στην οργάνωση επιδείξεων μόδας στην Αθήνα. Το γεγονός αυτό, προέβαλε στον διεθνή τύπο τους Έλληνες σχεδιαστές με μεγάλη επιτυχία. Το 1971, άνοιξε Βoutique TSEKLENIS στη Βηρυτό, το Κουβέιτ και το Ριάντ, καθώς και showrooms στην Οσάκα υπό την Misaki Sojhi. Αργότερα την ίδια χρονιά, του ανατέθηκε από τον Αριστοτέλη Ωνάση να σχεδιάσει τις στολές για τα πληρώματα της Ολυμπιακής Αεροπορίας.

Το 1977 ήταν το σημείο καμπής για τον Γιάννη Τσεκλένη, τόσο επαγγελματικά όσο και προσωπικά. Διαγνώστηκε ότι έπασχε από επιθετική μορφή μελανώματος, εισήχθη στο νοσοκομείο Memorial στη Νέα Υόρκη, όπου οι γιατροί αναγκάστηκαν να του ακρωτηριάσουν το αριστερό του χέρι, για να αποτρέψουν την εξάπλωση της νόσου. Παρ’ όλο που αυτό το τραυματικό γεγονός του άλλαξε τη ζωή, αποφάσισε να συνεχίσει κανονικά τη ζωή του κι έτσι μετακόμισε από την Αθήνα στη Νέα Υόρκη, μαζί με το σύνολο των δραστηριοτήτων του. Εκεί συνεργάστηκε με το International Management Group, που στην πορεία θα τον εκπροσωπούσε διεθνώς στην παραχώρηση αδειών για την κατασκευή των συλλογών του και των παιδικών-αθλητικών ενδυμάτων. Ένα χρόνο αργότερα, το 1979, το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης (Νέα Υόρκη), απέκτησε τις κινηματογραφικές ταινίες που ο ίδιος είχε τραβήξει για τη προώθηση των συλλογών του, με σκοπό να τις καταχωρήσει στο αρχείο ταινιών του. Παράλληλα ξεκίνησε να σχεδιάζει την πρώτη του συλλογή υφασμάτων επίπλωσης, που την προώθησε στην Αθήνα, το Παρίσι και το Λονδίνο. Μέχρι το 1973, ο Γιάννης Τσεκλένης είχε μόνιμους χώρους επιδείξεως των συλλογών του στο Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη, και τροφοδοτούσε με αυτές τα περισσότερα από τα κορυφαία καταστήματα μόδας του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ της εποχής. Μέχρι το 1976 υπήρχαν 9 Boutique TSEKLENIS στην Ελλάδα, που λειτουργούσαν στην Αθήνα, τη Μύκονο, την Ύδρα και την Κρήτη. Αντίστοιχες υπήρχαν στα κρουαζιερόπλοια και στο ξενοδοχείο Caravel στην Αθήνα.

Εν τω μεταξύ, η απουσία της εταιρείας Tseklenis από την Ελλάδα, προκάλεσε κοινωνικο-οικονομικό πρόβλημα για τη χώρα. Έτσι, η κυβέρνηση, του πρόσφερε ευνοϊκούς όρους για να επιστρέψει τις δραστηριότητες του στην Ελλάδα, το οποίο και έκανε. Δημιούργησε έτσι σε συνεργασία με το πολυκατάστημα ΜΙΝΙΟΝ, την Tseklenis International Fashion Enterprises, με έδρα την Αθήνα. Αντικείμενό της, ήταν η κατασκευή γυναικείων, ανδρικών, αθλητικών ενδυμάτων, αξεσουάρ και λευκών ειδών. 7 μπουτίκ άνοιξαν στο ΜΙΝΙΟΝ, με σκοπό να εξαπλωθούν σε όλη τη χώρα μέσω των καταστημάτων δικαιόχρησης (franchise). Δυστυχώς, αυτά τα σχέδια εγκαταλείφθηκαν το επόμενο έτος, αφού η ναυαρχίδα του Ομίλου, το ΜΙΝΙΟΝ, στη γωνία των οδών 28ης Οκτωβρίου (Πατησίων) και Δώρου, καταστράφηκε από εμπρησμό, που αποδόθηκε από τις αρχές σε τρομοκρατική ενέργεια. (Ξημερώματα της 19ης Δεκεμβρίου 1980, δύο ταυτόχρονες πυρκαγιές κατέστρεψαν δύο από τα ιστορικότερα πολυκαταστήματα της Αθήνας, «Μινιόν» και «Κατράντζος).

Το Ελληνικό Υπουργείο Βιομηχανίας, του ανέθεσε να οργανώσει και να διευθύνει για 2 χρόνια το Ελληνικό Κέντρο Σχεδιασμού, έναν οργανισμό που σκοπό είχε να ενθαρρύνει τους ταλαντούχους Έλληνες σχεδιαστές να δημιουργήσουν, ώστε τα σχέδιά τους να προωθηθούν στους κατασκευαστές της χώρας και να βγουν στην παραγωγή. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Τσεκλένη, η σχέση μεταξύ σχεδιασμού και βιομηχανίας στην Ελλάδα, ήταν και είναι ανέραστη, λόγω της άγνοιας για την προώθηση της επιχειρηματικότητας.

Επίσης, το 1979, η εταιρεία αυτοκινήτων FIAT του ανέθεσε να σχεδιάσει τους εσωτερικούς χώρους και την ανακαίνιση του επιβατικού αυτοκινήτου της, Fiat 126. Το 1980, o Γιάννης Τσεκλένης άνοιξε έναν νέο εκθεσιακό του χώρο στην 5η Λεωφόρο της Νέας Υόρκης. Η δεκαετία τον βρήκε να επεκτείνει την επιχείρησή του ακόμη περισσότερο και να εισέρχεται σε δραστηριότητες, όπως ο εσωτερικός σχεδιασμός, τα λευκά είδη, τα οικιακά σκεύη (κεραμικά, επιτραπέζια σκεύη, κηροπήγια κ.λπ.) και η καλλιτεχνική διεύθυνση κινηματογραφικών ταινιών.

Από το 1990 έως σήμερα

O Γιάννης Τσεκλένης δραστηριοποιείτο αποκλειστικά στο χώρο του εσωτερικού και περιβαλλοντικού σχεδιασμού. Του είχε ανατέθηκε να σχεδιάσει τις εσωτερικές και εξωτερικές επιφάνειες των δημόσιων μέσων μαζικής μεταφοράς της Αθήνας (λεωφορεία, τρόλεϊ) και το 1999 σχεδίασε τα τρένα για τον νέο, για εκείνη την εποχή, προαστιακό σιδηρόδρομο του Οργανισμού Σιδηροδρόμων Ελλάδος και στη συνέχεια όλους τους νέους συρμούς του Οργανισμού.
Ήταν υπεύθυνος για τον εσωτερικό σχεδιασμό πολλών πολυτελών ξενοδοχείων, θερέτρων και ιδιωτικών κατοικιών σε ολόκληρη την Ελλάδα. Τα παραδείγματα της εργασίας του περιλαμβάνουν το Vedema (ένα από τα πρώτα πολυτελή art boutique ξενοδοχεία στην Ελλάδα) Zannos Melathron, Καστέλλι Resort (Σαντορίνη), La Maltese Restaurant (Σαντορίνη), το Danai Beach Resort & Villas και αρκετές πολυτελείς ιδιωτικές βίλες στα προάστια της Αθήνας, τη Σαντορίνη, τη Μύκονο και την Τήνο (Kelia, οικισμός με εξοχικές κατοικίες).

Βραβεία

Η καλλιτεχνική συνεισφορά του Γιάννη Τσεκλένη στην Ελλάδα, έχει αναγνωριστεί και του έχουν απονεμηθεί διάφορες διακρίσεις. Έχει λάβει τον Αργυρό Σταυρό του Τάγματος του Φοίνικος, το Χρυσό Μετάλλιο της Μόδας από το Ελληνικό Ινστιτούτο Μόδας, την Κόρη των Κυκλάδων από το Ελληνικό Κέντρο Μόδας και το Βραβείο Δίολκος της Ελλληνικής Ακαδημίας Marketing.

Εκθέσεις

• “Γιάννης Τσεκλένης: Ένας Έλληνας Σχεδιαστής Μόδας”, 1999, Θέατρο Θησείον, Αθήνα.
• “6 ‘Παγκόσμιοι’ Έλληνες Σχεδιαστές Μόδας- 4η Ελληνική Εβδομάδα Μόδας”, 2006, Ζάππειον Μέγαρο, Αθήνα.
• “”6 ‘Παγκόσμιοι’ Έλληνες Σχεδιαστές Μόδας” 2006, Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο, Λευκωσία Κύπρος.
• “Ενδύεσθαι. Για ένα Μουσείο Πολιτισμού του Ενδύματος”, 2010, Μουσείο Μπενάκη (Κτήριο της οδού Πειραιώς), Αθήνα.
• “Six Universal Greek Fashion Designers from the collection of the Peloponnesian Folklore Foundation and Three Contemporary Greek Designers”, 12.3-223.2012, Ελληνικό Κέντρο, Λονδίνο.
• “A Tseklenis Tribute: The 70s Drawings Revisited”, 1-29 Απριλίου 2017, i-D Concept Stores, Αθήνα.