Ουρολοιμώξεις και καλοκαίρι: πρόληψη και αντιμετώπιση

Ποια είναι τα συνήθη αίτια των ουρολοιμώξεων;

Το στρατηγείο του Winston Churchill, έγινε ξενοδοχείο!

Το πιο συχνό αίτιο είναι το κολοβακτηρίδιο. Πρόκειται για ένα μικρόβιο που υπάρχει φυσιολογικά στο έντερο των ανθρώπων και κάτω από ορισμένες συνθήκες δημιουργεί ουρολοίμωξη. Άλλα, λιγότερο συχνά αίτια ουρολοιμώξεων, είναι στελέχη μικροβίων όπως ο Πρωτέας, η Κλεμπσιέλλα, ο Εντερόκοκκος, και ο Σταφυλόκοκκος.

Πόσο συχνές είναι οι ουρολοιμώξεις;

Η συχνότητα των ουρολοιμώξεων στο γενικό πληθυσμό εξαρτάται από το φύλο και την ηλικία. Πιο συγκεκριμένα, ουρολοίμωξη συμβαίνει σε περίπου 1% των βρεφών (από την γέννηση έως και τους πρώτους 12 μήνες της ζωής). Μετά από τον πρώτο χρόνο της ζωής, οι ουρολοιμώξεις είναι γενικώς συχνότερες στα κορίτσια και στις γυναίκες:

• Από 1 έως 15 ετών, τα κορίτσια εμφανίζουν περίπου 10 φορές συχνότερα ουρολοίμωξη από ό, τι τα αγόρια ίδιας ηλικίας (5% των κοριτσιών / 0,5% των αγοριών).

• Σε άτομα 16-40 ετών οι ουρολοιμώξεις είναι 20 φορές συχνότερες στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες (20% και 1% αντίστοιχα).

• Σε άτομα μεγαλύτερα των 40 ετών η διαφορά μικραίνει και οι ουρολοιμώξεις είναι πολύ συχνές και στα δυο φύλα (35% των γυναικών και 30% των ανδρών).

Γιατί οι ουρολοιμώξεις είναι συχνότερες στις γυναίκες;

Ο λόγος δεν είναι ξεκάθαρα γνωστός, φαίνεται όμως ότι σχετίζεται με ορμονικά αίτια και τη σεξουαλική δραστηριότητα.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ουρολοίμωξης;

• Συχνουρία

• Τσούξιμο / πόνος στην ούρηση

• Πυρετός (ειδικά υψηλός πυρετός και πόνος στην περιοχή των νεφρών μπορεί να οφείλονται σε λοίμωξη του ανώτερου ουροποιητικού συστήματος, δηλαδή πυελονεφρίτιδα)

• Αιματουρία

Υπάρχει αύξηση των ουρολοιμώξεων κατά τους καλοκαιρινούς μήνες;

Ναι. Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα σε μια μελέτη που κάναμε και δημοσιεύτηκε σε έγκριτο διεθνές περιοδικό και αφορά νέα κορίτσια και ηλικιωμένες γυναίκες. Αυτό συμβαίνει κυρίως για δύο λόγους: Το καλοκαίρι, λόγω της αύξησης του ιδρώτα, υπάρχει ελάττωση της ποσότητας των ούρων και αύξηση των μικροβίων στο ουροποιητικό σύστημα. Για αυτό και θα πρέπει να φροντίζει κανείς να ενυδατώνεται σωστά, ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

Ένας ακόμα λόγος που υπάρχει αύξηση των ουρολοιμώξεων το καλοκαίρι, κυρίως στις νεότερες γυναίκες, είναι διότι κατά τους καλοκαιρινούς μήνες παρατηρείται αύξηση των σεξουαλικών επαφών.

Ποια είναι η σχέση των ουρολοιμώξεων με το σεξ;

Σε αυτό το σημείο πρέπει να γίνει μία σαφής διάκριση. Η ουρολοίμωξη δεν είναι σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα, με άλλα λόγια δεν μεταδίδεται από το ένα άτομο στο άλλο με την σεξουαλική επαφή. Όμως, μερικές φορές η σεξουαλική επαφή μπορεί να σχετίζεται με ένα επεισόδιο ουρολοίμωξης. Αυτό το φαινόμενο αφορά κυρίως γυναίκες οι οποίες μπορεί να εμφανίσουν συμπωματική ουρολοίμωξη (συνήθως κυστίτιδα) μετά από σεξουαλική επαφή. Ένας πιθανός μηχανισμός είναι η προώθηση μικροβίων των ιδίων των γυναικών (που υπάρχουν στο μπροστινό τμήμα της ουρήθρας) προς την ουροδόχο κύστη κατά την διάρκεια της επαφής.

Τρόποι προφύλαξης

Θα πρέπει οι γυναίκες να αποφεύγουν το υπερβολικό πλύσιμο και τη χρήση αντισηπτικών στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, καθώς αυτά προκαλούν ελάττωση της ποσότητας των φυσιολογικών μικροβίων της περιοχής (της φυσιολογικής χλωρίδας), με συνοδό περιστασιακή ανάπτυξη μικροοργανισμών που μπορεί να προκαλέσουν ουρολοιμώξεις (παθογόνα μικρόβια).

Τρόποι αντιμετώπισης

Το πιο σημαντικό είναι η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία. Επίσης υπάρχει σχετική βιβλιογραφία για την χρήση προβιοτικών από το στόμα ή ενδοκολπικά (κυρίως γαλακτοβάκιλοι), τα οποία αποικίζουν την περιοχή των γεννητικών οργάνων και της ουρήθρας με αποτέλεσμα να μειώνεται η πιθανότητα να αναπτυχθούν τα παθογόνα μικρόβια.

Πώς θεραπεύονται οι ουρολοιμώξεις;

Τα αντιβιοτικά είναι ο κύριος τρόπος αντιμετώπισης των ουρολοιμώξεων. Χρειάζεται προσεκτική επιλογή του αντιβιοτικού και χρήση για κατάλληλο χρονικό διάστημα ώστε να επιτυγχάνεται η θεραπεία της ουρολοίμωξης με αποφυγή όσο το δυνατόν των ανεπιθύμητων δράσεων του αντιβιοτικού καθώς και την αποφυγή της ολοένα αυξανόμενης αντοχής των μικροβίων στα φάρμακα λόγω της κατάχρησης των αντιβιοτικών. Μερικές περιπτώσεις ασθενών με υποτροπιάζουσα ή δυσκολο-θεράπευτη ουρολοίμωξη χρειάζονται γνώσεις και εμπειρία ειδικού Λοιμωξιολόγου γιατρού.

Υπάρχουν ασθενείς στους οποίους η αντιμετώπιση ουρολοίμωξης είναι δύσκολη;

Βεβαίως. Πρόκειται συνήθως για ασθενείς με άλλη νόσο που οδηγεί σε ελάττωση της άμυνας του οργανισμού (ανοσίας) ή/και ασθενείς με ανατομικό πρόβλημα στο ουροποιητικό σύστημα (όπως απόφραξη της αποχετευτικής οδού των ούρων από πέτρα, υπερτροφία προστάτου, νεοπλασία, ή παρουσία ξένου σώματος όπως ουροκαθετήρα).

Του Ματθαίου Φαλάγγα, Παθολόγου – Λοιμωξιολόγου, Διευθυντή Δ΄ Παθολογικού Τμήματος Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center

Φωτογραφία: iStock/Getty Images/Ideal Images