Ηράκλειο, αρμονικός τόπος με κρυμμένη ομορφιά και μεγάλο πολιτισμό

«Είμαι από αυτούς, που δεν θα ισχυριστώ ότι ο τόπος μου είναι το ωραιότερο μέρος του κόσμου. Μπορώ όμως να ισχυριστώ ότι για μένα το Ηράκλειο είναι μια πολύ όμορφη πόλη.

Το στρατηγείο του Winston Churchill, έγινε ξενοδοχείο!

Η πρώτη ματιά ίσως να της αποδίδει τον τίτλο μιας χαοτικής μεγαλούπολης, ωστόσο αν αποφασίσεις να την γνωρίσεις, μέσα από τον “Χάνδακα” θα διαπιστώσεις ότι έχει πολλές κρυμμένες ομορφιές και είναι μια πόλη για όλες τις εποχές. Το επισημαίνω αυτό γιατί σε αντίθεση με άλλες πόλεις της Κρήτης, που μπορεί να φαίνονται ομορφότερες, περιμένουν όμως το καλοκαίρι για να πάρουν ζωντάνια, το Ηράκλειο όποια εποχή και να το επισκεφτείς θα περάσεις ξεκούραστα και μοναδικά.

Το ενετικό “Κούλε”, που στέκει μεγαλόπρεπο στην είσοδο του λιμανιού

Οι λόγοι, που με κάνουν  υπερήφανη ως  Ηρακλειώτισσα, είναι πολλοί.

Γιατί είναι ο τόπος που γέννησε το Δομίνικο Θεοτοκόπουλο, τον Νίκο και τη Γαλάτεια Καζαντζάκη, τον Οδυσσέα Ελύτη, τον Μάρκο Μουσούρη, τον Μιχαήλ Δαμασκηνό, τη Λιλή Ζωγράφου, την Έλλη Αλεξίου, τον Γιάννη Μαρκόπουλο και τον Νίκο Ξυλούρη.

Είναι ο τόπος που γέννησε το δικό του Πολιτισμό, τον Μινωικό και γιατί η ιστορία του τόπου μου καθώς και η μυθολογία είναι πραγματικά  έμπνευση για όλους του λαούς του κόσμου.

Ας περάσουμε όμως στα ενδότερα, για να σας επιβεβαιώσω ότι το σύγχρονο Ηράκλειο, αν δεν έχει γίνει προορισμός σας, επιβάλλεται να γίνει σύντομα.

Το οδοιπορικό ξεκινά από το ενετικό “Κούλε”, που στέκει μεγαλόπρεπο στην είσοδο του λιμανιού, κτισμένο σχεδόν μέσα στη θάλασσα. Ακολουθούμε, από την Πλατεία Κουντουριώτη και τα Νεώρια, το πλακόστρωτο δρόμο της 25ης Αυγούστου- ίσως ο πιο τουριστικός δρόμος της πόλης- με τα καλοδιατηρημένα νεοκλασικά κτίρια, τα εμπορικά καταστήματα, τις καφετέριες, τα στέκια των ντόπιων. Δοκιμάστε να μπείτε και στους παράπλευρους δρόμους γιατί θα ανακαλύψετε δεξιά το Πάρκο του Θεοτοκόπουλου και αριστερά την εκκλησία του Απόστολου Τίτου. Η εκκλησία αυτή πέρασε πολλές ταλαιπωρίες στην πάροδο του χρόνου ενώ επί Τουρκοκρατίας έγινε τζαμί. Μετά την ένταξη της Κρήτης στην Ελλάδα το κτίριο επισκευάστηκε και αποδόθηκε στην ορθόδοξη χριστιανική θρησκεία.

H εκκλησία του Απόστολου Τίτου

Ανηφορίζοντας θα συναντήσετε την Λότζια, το κτίριο που σήμερα στεγάζεται το Δημαρχείο Ηρακλείου, ενώ την εποχή της Ενετοκρατίας ήταν χώρος συγκέντρωσης ευγενών και αρχόντων.

H Λότζια, το κτίριο που στεγάζεται το Δημαρχείο

Καθώς αφήνουμε πίσω μας τη Λότζια συναντάμε τη Βασιλική του Αγίου Μάρκου, ένα από τα ελάχιστα κτίρια της καθολικής εκκλησίας που σώζονται στις κρητικές πόλεις. Χτίστηκε ως εκκλησία από τους Βενετούς το 1239, προκειμένου να γίνονται  επίσημες αναλήψεις των καθηκόντων των αρχόντων και των αξιωματούχων της πόλης. Σήμερα λειτουργεί εκεί η Δημοτική Πινακοθήκη. Στο τέλος αυτής της διαδρομής συναντάμε την πιο γνωστή Πλατεία της πόλης “Τα λιοντάρια” ή αλλιώς “Κρήνη Μοροζίνι”.  Θεωρείται ένα από τα ωραιότερα ενετικά μνημεία του Ηρακλείου. Ο λόγος κατασκευής του ήταν η παροχή νερού στην πόλη με υδραγωγείο που ερχόταν από το βουνό Γιούχτας στις Αρχάνες,  15 χιλιόμετρα μακριά.

Τα φημισμένα “Λιοντάρια”

Εδώ κάντε μια στάση γιατί πρέπει να δοκιμάσετε την “μπογάτσα” στου “Κιρκόρ”. Ξινή μυζήθρα ή κρέμα μέσα σε φύλλο και από πάνω ζάχαρη καλοντυμένη και κανέλα. Ό, τι άλλο σας πουν για μπογάτσα, όπως αποκαλούμε εμείς την μπουγάτσα, θα είναι ψέμα.

Αφού γνωρίσετε αυτή τη μοναδική γεύση, έχετε δυο επιλογές ή να ακολουθήσετε ευθεία τον δρόμο για να επισκεφτείτε την κεντρική αγορά ή να πάρετε την Δαιδάλου, ένα από τους πιο εμπορικούς δρόμους του Ηρακλείου. Στην κεντρική αγορά θα βρείτε όλα τα προϊόντα της κρητικής γης, πλούσια σε άρωμα, γεύση και ποιότητα και ξακουστά στα πέρατα της γης όπως και η κρητική διατροφή. Κάθε φορά που κατεβαίνω στο Ηράκλειο, αυτή την βόλτα την κάνω οπωσδήποτε.

Μπορείτε να βρείτε μαγαζιά με souvenir αλλά και με παραδοσιακή τέχνη, προϊόντα χειροποίητα, ξύλινα, υφαντά κ.ά.

Αν όμως ακολουθήσετε την Δαιδάλου, στο τέρμα του δρόμου θα συναντήσετε την Πλατεία Ελευθερίας και το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα και πιο αξιόλογα μουσεία της Ελλάδας και σημαντικότερα της Ευρώπης. Θα γνωρίσετε το σύνολο του Μινωικού πολιτισμού, σε συνδυασμό με την επίσκεψή σας στη μοναδική Κνωσσό, που απέχει μόλις πέντε χιλιόμετρα από το κέντρο του Ηρακλείου.

To γνωστό παλάτι της Κνωσσού

Ώρα για μεσημεριανό και καλό φαγητό. Οι επιλογές είναι πάρα πολλές για κρητικές νοστιμιές, για κρέας ή για ψάρι. Στο κέντρο της πόλης στο “Πεσκέσι”, σε ένα ανακατασκευασμένο παλιό αρχοντικό, θα δοκιμάσεις τις αυθεντικές κρητικές γκουρμεδιές, υψηλού επιπέδου.

Στην πλατεία του Αγίου Μηνά βρίσκεται το “Apiri”, απύρι στην Κρήτη λέμε το θειάφι. Στο Apiri λοιπόν ο σεφ Στέφανος Λαυρενίδης έχει επιλέξει πιάτα με ανάμικτες ελληνικές γεύσεις και τοπικές σπεσιαλιτέ. Ιδανικό για χορτοφάγους, αλλά και για όσους δεν θέλουν τη γλουτένη στη διατροφή τους. Πίτες, φαγητά φούρνου, σχάρας και κατσαρόλας, αλλά και πιάτα εμπνευσμένα από την κρητική γαστρονομία, όπως το κοκκινιστό ζυγούρι.

Αν θέλετε να ζήσετε μια εμπειρία γεύσεων με σπεσιαλιτέ από θαλασσινά, ψαρικά αλλά και sushi, οι “7 Θάλασσες”, στην Νέα Αλικαρνασσό είναι το ιδανικό εστιατόριο. Ένας υπέροχος και λιτός χώρος, με λευκά χρώματα και νησιώτικο αέρα.

Αν θέλετε να βγείτε λίγο πιο έξω από το Ηράκλειο και να επισκεφτείτε την Χερσόνησο, να κλείσετε οπωσδήποτε τραπέζι στο “Saradari”. Υπέροχο περιβάλλον με θέα την θάλασσα και όσο για τις γεύσεις των θαλασσινών δεν το συζητώ. Θα μείνετε απόλυτα ικανοποιημένοι.

Η Χερσόνησος, ένα από τα πιο δημοφιλή τουριστικά θέρετρα

Αν έχετε όρεξη για περπάτημα στην πόλη, θα πρότεινα να πάρετε την Λ. Πλαστήρα και να ανεβείτε στα τείχη, για να απολαύσετε την πανοραμική θέα. Εκεί βρίσκεται ο πιο γνωστός προμαχώνας, Μαρτινέγκο και ο τάφος του Νίκου Καζαντζάκη. Στο κατέβασμα της βόλτα σας ρίξτε μια ματιά στο νέο κόσμημα για ολόκληρη την Κρήτη, το Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου το οποίο λειτούργησε πριν από ένα χρόνο με σημαντικές εκδηλώσεις.

Ο τάφος του Νίκου Καζαντζάκη με την γνωστή επιγραφή: «Δεν ελπίζω τίποτα, δεν φοβάμαι τίποτα, είμαι λέφτερος»

Περπατήστε από εκεί μέσα στα σοκάκια όπου θα βρεθείτε στην Αρμένικη εκκλησία, ενώ πίσω της βρίσκεται η “κακόφημη γειτονιά των παλαιότερων χρόνων”, ο Λάκκος. Η γειτονιά αυτή παραμένει ατόφια κτιριακά, ενώ οι νέοι καλλιτέχνες της πόλης, της έχουν δώσει πλέον νέα ζωή και χαρακτήρα με χρώματα της street art αλλά και εκδηλώσεις που γίνονται στα σοκάκια της. Ο δρόμος θα σας βγάλει στην πλακόστρωτη πλατεία του Αγίου Μηνά, τον Καθεδρικό Ναό και πολιούχο της πόλης.

Ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Μηνά

Στα σοκάκια γύρω από την Πλατεία θα συναντήσετε πολλές καφετέριες αλλά και ρακάδικα, για μια παγωμένη τσικουδιά και παραδοσιακά εδέσματα. Εδώ βρίσκονται και τα στέκια των φοιτητών, που οι περισσότεροι λατρεύουν τον τόπο και δεν είναι τυχαίο, που μεγάλος αριθμός τους παραμένει μόνιμα στο Ηράκλειο και μετά την αποφοίτησή τους.

Το βράδυ η διασκέδαση στο Ηράκλειο δεν έχει τελειωμό. Κρητική μουσική για τους πιο παραδοσιακούς, μπαρ και εστιατόρια με ατμοσφαιρική διακόσμηση, ψαγμένη μουσική και υψηλής ποιότητας φαγητό για τους πιο κοσμοπολίτες, μπουζούκια για όσους έχουν όρεξη για νυχτοπερπατήματα. Αυτό είναι που μου αρέσει στο Ηράκλειο, ότι μπορείς να βρεις τα πάντα.

Όσο για εκδρομές, οι προτάσεις είναι πολλές για μέρη με εξωτική ομορφιά, ήρεμες παραλίες, καταπράσινες περιοχές στους πρόποδες του Ψηλορείτη, τρεχούμενα νερά, παραδοσιακούς οικισμούς.

Το δάσος του Ρούβα και στο βάθος ο Ψηλορείτης

Οι δικές μου επιλογές:

Επισκεφτείτε τη λίμνη του Ζαρού στους πρόποδες του Ψηλορείτη, που είναι φημισμένος για τις πηγές του. Η τεχνητή λίμνη, που είναι περιστοιχισμένη από δέντρα, φιλοξενεί και δυο ιχθυοτροφεία πέστροφας. Αν πάρετε το μονοπάτι δίπλα από το αναψυκτήριο, θα σας οδηγήσει στο εντυπωσιακό φαράγγι του Αγίου Νικολάου Ρούβα. Μετά από περίπου τρία χιλιόμετρα, ο δρόμος καταλήγει στο εκπληκτικό δάσος του Ρούβα με εξαιρετική βλάστηση και αποτελεί ένα σημαντικό οικοσύστημα πρινοδάσους εθνικού ενδιαφέροντος. Υπάρχουν επίσης πολλά ενδημικά φυτά, ανάμεσά τους η εντυπωσιακή ορχιδέα κρητικός κεφαλάνθηρας. Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για τον βιότοπο, επισκεφθείτε το Μουσείο Τοπικής Φυσικής Ιστορίας στη Γέργερη.

Ο αρχαιολογικός χώρος της Φαιστού

Εντυπωσιακό είναι και το Αγιοφάραγγο, νότια του νομού Ηρακλείου κοντά στα Μάταλα και του Καλούς Λιμένες. Το όνομά του το πήρε από τους 300 ερημίτες, που παλαιότερα είχαν καταφθάσει εκεί. Η πεζοπορία μέσα από το φαράγγι είναι πανέμορφη, ενώ θα αποζημιωθείτε στο τέλος της διαδρομής, αφού καταλήγει σε μια πανέμορφη παραλία με βότσαλα. Στο Αγιοφάραγγο μπορείτε να φτάσετε και με καΐκι από τον Κόκκινο Πύργο, την Αγία Γαλήνη ή από τους Καλούς Λιμένες και με αυτοκίνητο από το παραδοσιακό χωριό του Σίβα κοντά στη Φαιστό.

H γραφική Αγία Γαλήνη

Γνωρίστε από κοντά τον διατηρητέο, παραδοσιακό οικισμό Σμάρι, με τα πετρόχτιστα αναπαλαιωμένα σπίτια αλλά και μια Ακρόπολη, έναν σημαντικό αρχαιολογικό χώρο στην ευρύτερη περιοχή του δήμου Καστελίου, που αγναντεύει το χωριό και τους ελαιώνες.

Παραδοσιακός οικισμός είναι και οι Αρχάνες, που έχουν βραβευτεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ένα κουκλίστικο, πολύχρωμο χωριό, με μπουκαμβίλιες στο διάβα σας και απέραντους αμπελώνες, μια που το αρχανιώτικο κρασί είναι ξακουστό. Αξίζει μια επίσκεψη στο Αρχαιολογικό Μουσείο των Αρχανών, αλλά και στο ιδιωτικό Μουσείο Κρητικής Ιστορίας και Παράδοσης για να δείτε αντικείμενα από την ιστορία και την παράδοση του τόπου από τον 9ο αιώνα μέχρι σήμερα.

Οι Αχαρνές, ένα κουκλίστικο, παραδοσιακό χωριό (Photo instagram @dafni_ch)

Για κολύμπι μπορείτε να πάτε στην Αγία Πελαγία, ένα από τα πιο τουριστικά κέντρα του νομού με μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, πολυτελή lifestyle resorts και καλά εστιατόρια.

Aγία Πελαγία

Σε απόσταση τριάντα χιλιομέτρων από το Ηράκλειο, βρίσκεται η γενέτειρα του ζωγράφου El Greco, το Φόδελε με την όμορφη παραλία του.

Αξίζει επίσης να κάνετε βόλτα δίπλα στο ποτάμι του Πανδωμάνδρη ανάμεσα στα ψηλά δέντρα και τους πορτοκαλεώνες.

Η παραλία του Φόδελε, γενέτειρας του El Greco

Αν έχετε χρόνο θα σας πρότεινα κάθε μέρα να επισκέπτεστε και μία διαφορετική παραλία του νομού Ηρακλείου, γιατί είναι πολλές, διαφορετικές και όλες πανέμορφες. Όπως η τεράστια αμμώδης παραλία του Κόκκινου Πύργου στον κόλπο της Μεσσαράς, που φτάνει ως την Αγία Γαλήνη αλλά και η παραλία Καλαμάκι, επίσης αμμώδης, που χρειάζεται μόνο προσοχή στις πέτρες στην θάλασσα, που γλιστράνε αρκετά. Η παραλία της Κομμούς, μη οργανωμένη, χωρίς καφενεία αλλά με αρκετά δέντρα για σκίαση. Το βόρειο κομμάτι της είναι παραλία γυμνιστών.

Ο δρόμος για την Κομμό ξεκινά από το χωριό Πιτσίδια και από τη Φαιστό προς τα Μάταλα. Τα Μάταλα, την πιο διάσημη παραλία της Κρήτης, που στις δεκαετίες του ΄60 και ’70 έγινε αγαπημένο θέρετρο των απανταχού “χίπις”, αφού διάλεγαν να μένουν στις λαξευμένες σπηλιές της.

Τα Μάταλα, η πιο διάσημη παραλία του νομού Ηρακλείου

Η παραλία Κόκκινη Άμμος, βρίσκεται νότια των Ματάλων και είναι επίσης προσφιλής στους γυμνιστές. Μπορείτε να την επισκεφθείτε είτε με τα πόδια, είτε με καραβάκι από τα Μάταλα.

H παραλία Κόκκινη Άμμος, προσφιλής στους γυμνιστές

Το Βαθύ είναι ένας κλειστός κόλπος με λίγα σπίτια. Μπορείτε να φτάσετε σ’ αυτή τη βοτσαλωτή παραλία από το χωματόδρομο που περνάει από το χωριό Σίβας και το μοναστήρι της Οδηγήτριας.

Οι Καλοί Λιμένες, η βοτσαλωτή παραλία είναι πάντα απάνεμη και ιδανική για κολύμπι, ακόμα και όταν οι άνεμοι είναι δυνατοί στην υπόλοιπη γύρω περιοχή. Η παραλία Δίσκος με τα τιρκουάζ νερά της, δυτικά του Λέντα, είναι επίσης πανέμορφη. Στην Όστρια, αφού κάνετε το μπάνιο σας, θα βρείτε σε απόσταση ενός χιλιομέτρου, ανατολικά του Λέντα μια  πολύ καλή ταβέρνα. Τα Λουτρά είναι επίσης μια εξαιρετική παραλία με βότσαλα, τρία χιλιόμετρα ανατολικά του Λέντα. Την Ψιλή Άμμος μπορείτε να επισκεφθείτε μόνο με τα πόδια ή με καραβάκι από το Λέντα. Γενικά όλες οι παραλίες του Λέντα είναι εναλλακτικές, παρθένες με μοναδική φυσική ομορφιά και κρυστάλλινα νερά.

Οι Καλοί Λιμένες, η βοτσαλωτή παραλία είναι πάντα απάνεμη και ιδανική για κολύμπι

Τέλος θα πρότεινα να επισκεφθείτε τον Κερατόκαμπο, μια τεράστια παραλία με βότσαλα και χρυσή άμμο, αλλά και την δημοφιλή της νεολαίας “Ψαρή Φοράδα”, με σκούρα άμμο και αλμυρίκια.

Θα μπορούσα να σας προτείνω κι άλλες τόσες παραλίες, καθώς και tips για την πόλη μου. Δεν θέλω να παραλείψω να αναφερθώ και στις παραλίες της βόρειας Κρήτης, όπου οι περισσότερες είναι δημοφιλή τουριστικά θέρετρα, όπως η Χερσόνησος, οι Γούβες, τα Μάλια, η Αγία Πελαγία, η Αμμουδάρα, ο Ανισαράς.

Καταγάλανα νερά στα Μάλια

Όμως αν διαλέξετε να ανακαλύψετε τον τόπο μου μέσα από την αφήγηση μου, σίγουρα θα ανακαλύψετε τις κρυμμένες ομορφιές, τόσο του νομού όσο και της πόλης του Ηρακλείου και σίγουρα θα σχηματίσετε την δική σας γνώμη για το όμορφο αυτό σημείο του πλανήτη.

Πριν φύγετε, πρέπει οπωσδήποτε να γευτείτε τα διάσημα και μοναδικά τυριά μας: τη γραβιέρα, τη μυζήθρα και τον ανθότυρο. Επίσης τα καλτσούνια, το ντάκο, τα πιτάκια με μάραθο, τους χοχλιούς μπουμπουριστούς, το απάκι, το αντικριστό κατσικάκι, το γαμοπίλαφο και να πιείτε κρασί τοπικό και φυσικά παγωμένη τσικουδιά.

Όσο για την διαμονή σας, θα βρείτε τα πάντα και παντού, σε όποια τιμή επιθυμείτε, αναλόγως των γούστων σας.»

Από τη Βασιλεία Ζερβού

Φωτογραφίες: iStock/Getty Images/Ideal Images και από το προσωπικό αρχείο της Βασιλείας Ζερβού