“Μετζικώφ: Ενδύματα και διηγήματα”: Ένα φανταστικό βιβλίο!

Με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου, (σε λίγη ώρα θα γίνει η επίσημη παρουσίασή του στο Μουσείο Μπενάκη της Πειραιώς) είχαμε μία πολύ ωραία συζήτηση στο υπέροχο σπίτι του, εκεί στη σκιά της Ακρόπολης που νοιώθεις ότι μπορείς να την αγγίξεις απλώνοντας το χέρι σου, εκεί όπου ζει μαζί με την οικογένειά του και τα δύο υπέροχα σκυλάκια τους.

Το στρατηγείο του Winston Churchill, έγινε ξενοδοχείο!

«Όλα ξεκίνησαν πριν τέσσερα χρόνια από μία ιδέα που μου γεννήθηκε καθώς βρισκόμουν στη Βιβλιοθήκη της Βουλής όπου εργαζόμουν για πολλά χρόνια δημιουργώντας όλες τις εκθέσεις που παρουσίαζε η Βουλή σε όλη την Ελλάδα. Εκεί, ανάμεσα στα άπειρα παλαίτυπα ιστορικά βιβλία μου ξεκίνησε το υπέροχο ταξίδι μου. Η περίοδος δε του κορονοϊου, αποδείχθηκε- σε ένα βαθμό- πολύτιμη για μένα γιατί είχα χρόνο να μελετήσω και να κάνω την έρευνά μου σε εκδόσεις, σε παλιές εφημερίδες και περιοδικά του 19ου αιώνα και σιγά σιγά ανακάλυψα ότι είχα την ανάγκη να σχεδιάσω τα κοστούμια των Ελλήνων κι όχι μόνο των Ορθόδοξων αλλά και των άλλων θρησκειών που κατοίκησαν τον ελληνικό χώρο. Και έτσι ψάχνοντας, ξεκίνησα να ζωγραφίζω κουστούμια ξεχασμένα αλλά και γνωστά λαογραφικά».

Τι ήταν όμως αυτό που τον παρακίνησε για να κάνει όλη αυτή την προσπάθεια;

Αυτό που με παρακίνησε γι αυτή την ιστορία ήταν ότι πολλά από αυτά τα κοστούμια δεν τα ξέραμε καν ότι υπάρχουν ως λαϊκές φορεσιές Ελλήνων όπως αυτά της Μαριούπολης, της Κριμαίας ή του Καυκάσου ή της Μικράς Ασίας ή αυτών της Νότιας Ιταλίας δηλαδή Ελλήνων μεν αλλά που οι φορεσιές τους δεν ήταν γνωστές. Αυτό το ψάξιμο με οδήγησε σε αυτή τη γνώση. Και λέω γνώση γιατί πραγματικά αισθάνομαι ότι έφυγα με ένα πλούτο παιδείας από αυτή την ιστορία. Δεν είναι μόνο να διαβάσεις για κάτι. Το ότι καθόμουν και σχεδίαζα προσπαθώντας να απομνημονεύσω όσο και να να βιώσω τις λεπτομέρειες των φορεσιών αυτών ήταν πολύ σοβαρή γνώση.

Φαντάζομαι ότι το ταξίδι αυτό θα ήταν υπέροχο.

Μαγικό. Η μεγάλη μου αμοιβή όταν τελείωσα αυτό το σχεδιασμό των, περίπου, 250 φορεσιών ήταν όταν απευθύνθηκα κι έδειξα τα σχέδιά μου στην Ιωάννα Παπαντωνίου (σ.σ. Σκηνογράφος, ενδυματολόγος, ιδρύτρια και πρόεδρος του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος), σε αυτή την υπέροχη γυναίκα που ξέρουμε όλοι και της είπα ότι θα «συνοδεύσω» με λαογραφικά κείμενα. Ήξερε ότι μου αρέσει πολύ και το γράψιμο και με προέτρεψε να φτιάξω μία σειρά διηγημάτων. Έγραψα, λοιπόν, 24 διηγήματα που μπήκαν ανάμεσα στις σελίδες που δείχνουν τις φορεσιές βοηθώντας, κατά κάποιο τρόπο, τον αναγνώστη, μέσα από ιστορίες για δίκαιους, για φονικά, για ξενιτεμένους, για γάμους, για αρραβώνες, για βαφτίσια, να διεισδύσει στον κόσμο που επέβαλλε ο 19ος αιώνας, στις συνήθειες των ανθρώπων, στον τρόπο που ντύνονταν και συμπεριφέρονταν. Είτε φτιάχνεις ρούχα  ή σχεδιάζεις κοστούμια είτε ζωγραφίζεις ένα βιβλίο, είτε εργάζεσαι για μία θεατρική παράσταση, δίνεις ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται ένα έργο. Είναι ένα ζωντανό στοιχείο καταγραφής που αποτυπώνει τον Πολιτισμό της συγκεκριμένης περιόδου. Βλέπεις το λαϊκό πολιτισμό, την ασύλληπτη φαντασία που διέθεταν όλοι αυτοί οι άνθρωποι, αγράμματοι φτωχοί άνθρωποι των βουνών, των νησιών. Κατά κάποιο τρόπο όλη αυτή η διδαχή μέσα από το ρούχο είναι σαν ένα μεγάλο σχολείο. Ένα σχολείο του παρελθόντος, μια παρακαταθήκη από όπου μπορείς να αντλήσεις ιδέες και να τις χρησιμοποιήσεις με πάρα πολύ ωραία στοιχεία, συνδυασμούς χρωμάτων και κυρίως με πολλές τεχνικές σε σχέδια και πατρόν. Ξέρεις το παραδοσιακό κουστούμι δεν το έχει φτιάξει ένας. Το παραδοσιακό κουστούμι το έχουμε φτιάξει πολλοί από γενιά σε γενιά. Το έχω πει κι άλλη φορά, το παραδοσιακό κοστούμι είναι σαν το βότσαλο μέσα στο νερό που τα χάδια του νερού το στρογγυλεύουν και του δίνουν το τελικό του σχήμα. Αυτή είναι η προσπάθεια που έχει γίνει μέσα σε αυτό το βιβλίο κι ελπίζω να οδηγηθεί σε ένα δρόμο που να του αξίζει γιατί έχει ένα μεγάλο προσόν: είναι φτιαγμένο με φαντασία.

Γυρίζοντας τον χρόνο πίσω, όταν μπήκες στη Σχολή Καλών Τεχνών, φανταζόσουν την πορεία σου ή σε πήγε η ζωή;

Δεν μπορώ να πω ότι ήμουν ένας προφήτης, όμως σε όλη μου τη ζωή προσπάθησα να είμαι ευτυχής. Το προσπάθησα αυτό το πράγμα. Ήμουν συνεπής με τον εαυτό μου και ποτέ εναντίον του. Δεν έκανα, δηλαδή, ποτέ κάτι το οποίο θα μπορούσε να με πάει αλλού, εκτός από εκεί που ήταν ο στόχος μου. Οι στόχοι μου δεν ήταν οικονομικοί. Δεν ήταν ο πλουτισμός. Ήθελα να είμαι μέσα στο πλαίσιο που εγώ θεωρούσα ότι με οδηγεί στην ευτυχία. Έτσι ακριβώς λειτουργώ μέχρι σήμερα. Έχω  περάσει μία ζωή που μόνο ωραία πράγματα μπορώ να σου πω. Το λέω στα παιδιά μου και στους μαθητές μου στο Εθνικό Θέατρο, ότι πρέπει να αγωνιούμε γενικά για τα μέσα μας, να τα έχουμε καλά με την ψυχή μας, να μην είμαστε προδότες των πραγμάτων που νιώθουμε, του ενθουσιασμού μας και να αφήνουμε το καράβι πραγματικά να μας ταξιδέψει. Κάθε εμπειρία που για άλλους είναι προσπελάσιμη δεν είναι για τον καλλιτέχνη. Εγώ μέσα μου έχω συσσωρευμένο ένα τεράστιο πλούτο ο οποίος δεν είναι όπως των άλλων ανθρώπων. Είναι ένας πλούτος συναισθηματικός. Είμαι μεγαλωμένος σε μια οικογένεια που αγαπούσαμε με πάθος. Έχω θωρακιστεί μέσα σε ένα συναισθηματικό πλαίσιο πράγμα πολύ θετικό για την πορεία μου ως καλλιτέχνης.

Πώς είναι η σχέση σου με τους μαθητές σου;

Πανέμορφη. Είμαι δάσκαλος στη σκηνογραφία και την ενδυματολογία στο Εθνικό μας θέατρο εδώ και πολλά χρόνια κι έχω τη μεγάλη τιμή να σου πω ότι η αγάπη των μαθητών μου είναι ό, τι καλύτερο μπορώ να έχω. Τα παιδιά με αγαπάνε πάρα πολύ αλλά κι εγώ τους αγαπώ. Μου αρέσουν τα παιδιά, μου αρέσουν γιατί είναι άγραφα χαρτιά, μια πυξίδα που αν φερθείς σωστά και με σεβασμό μένεις αλησμόνητος, γιατί  μόνο στην παιδική ψυχή μένεις αλησμόνητος.

Ταλέντα στο δικό σου χώρο υπάρχουν όπως τα παλαιότερα χρόνια;

Όσο υπάρχουν άνθρωποι πάντοτε θα υπάρχουν ταλέντα. Ξέρεις το ταλέντο είναι σπάνιο και πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε αυτό. Είναι μια κατάσταση που με απόλυτο άδικο έχει μοιράσει ο Θεός.

Η τέχνη είναι δύναμη;

Αν τη χρησιμοποιούμε σωστά, έχει τεράστια δύναμη. Όσες φορές, η Τέχνη, χρησιμοποιείται σωστά για αριστεία κι όχι για προπαγάνδες και χειραγώγηση, τότε κάνει θαύματα. Όταν θεός έπλασε τον κόσμο είδε τους ανθρώπους που έφτιαξε πολύ μελαγχολικούς και τότε τους έστειλε τους μουσικούς κι έδωσε στη ζωή αυτών των μελλοθάνατων πλασμάτων, με την ομορφιά της τέχνης, φως που σκόρπισε ελπίδα. Δυστυχώς στην εποχή μας, πολλές φορές η «Τέχνη» χρησιμοποιείται τόσο ανορθόδοξα και που λες κρίμα. Προτιμώ, τότε, να απέχω γιατί εκτός από την αληθινή τέχνη αγαπώ και σέβομαι τον χρόνο μου. Μεγάλωσα κι ούτε θέλω αλλά κι ούτε μπορώ να πετώ τον χρόνο μου.

Τι δεν έχεις κάνει στην καριέρα σου μέχρι σήμερα;

Νομίζω ότι έχω κάνει πάρα πολλά πράγματα, ακόμα δε και μερικά που τα φοβόμουν. Προσπάθησα να κολυμπήσω σε βαθύτερα νερά. Γνώρισα πολλούς ανθρώπους οι οποίοι ήταν φαινομενικά δύσκολοι. Όμως πίσω από τη δυσκολία αποκάλυψα μεγάλο πλούτο γνώσης κι έτσι μπορώ να πω ότι όλα τα χρόνια που δούλεψα μέχρι τώρα στο θέατρο, καμιά πενηνταριά, ήταν πολύ όμορφα. Όλα αυτά τα χρόνια ήταν μια παρατεταμένη μαθητεία δίπλα σε πολύ ωραίους ανθρώπους. Δεν ήταν λίγες οι φορές που έχω μείνει έκθαμβος σε ερμηνείες, σκηνοθεσίες. Θυμάμαι τον Μίνω Βολανάκη σαν παράδειγμα, τον Γιώργο Μιχαηλίδη που ήταν, και κατά κάποιο τρόπο, μπαμπάς μου. Με αγαπούσε πάρα πολύ και με λόγια πολύ ωραία και συναντήσεις με σπουδαίους ανθρώπους με προχωρούσε παρακάτω. Αυτό ήταν και το σοβαρότερο κέρδος μου από αυτή τη μαθητεία.

Καθώς σου αρέσει να γράφεις, στήνεις ήδη το επόμενο βιβλίο σου;

Θέλω πάρα πολύ να κάνω ένα βιβλίο, το οποίο δεν σου κρύβω ότι ήδη έχει αρχίσει να με παιδεύει, που θα έχει σχέση με το θέατρο πιο πολύ. Είναι ένα βιβλίο, το ταξίδι μου στο θέατρο, στο οποίο θα καταπιάνομαι με βιώματά μου, με εσωτερικές μου καταστάσεις, με εσωτερικές μου αναζητήσεις και αναπολήσεις. Πράγματα τα οποία θα ήθελα και δεν γίνανε, άλλα που έγιναν, άλλα που πέτυχα και με δίδαξαν κι άλλα που θυμάμαι.  Όσο μεγαλώνουμε έχουμε ένα διάλογο, πολύ σοβαρό, με το παρελθόν κι ένα διάλογο με το μέλλον. Όσο περνάει ο καιρός γυρίζεις προς τα πίσω, αντλείς πάρα πολλά στοιχεία συγκινήσεων τα οποία τα φέρνεις μπροστά σου κι είναι πολύ σημαντικά αυτά τα στοιχεία. Φέρνει τις ευτυχισμένες ώρες μπροστά.